Open-Science-TrainingHandbook_EL

This will be the Greek version of the handbook.

View the Project on GitHub Open-Science-Training-Handbook/Open-Science-TrainingHandbook_EL

10. Η Επιστήμη του Πολίτη (Citizen Science)

Τι είναι;

Η Επιστήμη του Πολίτη είναι η συμμετοχή του μη ακαδημαϊκού κοινού στη διενέργεια επιστημονικής έρευνας – είτε αυτή πηγάζει από ανάγκες της κοινότητας, είτε είναι απόρροια παγκόσμιων ερευνών (citizenscience.org). Πολίτες παράγουν επιστημονικό έργο - συχνά συνεργαζόμενοι με εμπειρογνώμονες ή επιστημονικά ιδρύματα. Υποστηρίζουν εργασίες συλλογής, ανάλυσης και περιγραφής ερευνητικών δεδομένων και προσφέρουν πολύτιμη συμβολή στην επιστήμη. Η πρώτη επίσημη αναφορά για έργο Επιστήμης του Πολίτη έλαβε χώρα τα Χριστούγεννα του 1900 στις ΗΠΑ, όταν η National Audubon Society έκανε μια Christmas Bird Count. Το “Galaxy Zoo” με πάνω από 150.000 συμμετέχοντες, οι οποίοι ταξινόμησαν γαλαξίες σε ένα έτος, είναι το πιο πετυχημένο πρόγραμμα Επιστήμης του Πολίτη.

Η Επιστήμη του Πολίτη είναι ουσιαστικά ένα άμεσο παράγωγο της πετυχημένης επιστημονικής επικοινωνίας ή της επιτυχημένης συμμετοχής του κοινού στην επιστήμη. Στην εποχή των ψηφιακών διαδικτυακών τεχνολογιών, οι ερευνητές έχουν πληθώρα διαύλων, μέσω των οποίων επικοινωνούν το έργο τους με το ευρύ μη ακαδημαϊκό κοινό. Ενώ παραδοσιακά η έρευνα διαχέονταν μέσω πρακτικών συνεδρίων, επιστημονικών άρθρων και δημοσιευμένων βιβλίων, οι ερευνητές τώρα μπορούν να χρησιμοποιούν διαδικτυακά ιστολόγια, κοινωνικά μέσα, τόπους online φιλοξενίας πολυμέσων και ένα ευρύ φάσμα κοινωνικών ψηφιακών δικτύων, για τις ενέργειες εστιασμένης και διευρυμένης διάδοσης του έργου τους.

Σκεπτικό

Η Επιστήμη του Πολίτη είναι ταυτόχρονα στόχος και καταλύτης της Ανοικτής Επιστήμης. Μπορεί να αναφέρεται στους πολίτες, που συμμετέχουν ενεργά και ανοικτά στην ίδια την ερευνητική διαδικασία, συχνά μέσω δραστηριοτήτων πληθοπορισμού (crowdsourcing). Αυτό περιλαμβάνει πτυχές, όπως συλλογή δεδομένων, ανάλυση δεδομένων, εθελοντική παρακολούθηση και κατανεμημένη πληροφορική (distributed computing). Εναλλακτικά, μπορεί επίσης να σημαίνει μεγαλύτερη δημόσια κατανόηση της επιστήμης, η οποία υποστηρίζεται από μεγαλύτερη πρόσβαση στις πληροφορίες σχετικά με την ερευνητική διαδικασία, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας χρήσης ανοικτών ερευνητικών δεδομένων και άρθρων περιοδικών ανοικτής πρόσβασης. Η τελευταία προσέγγιση (γνωστή και ως Do-It-Yourself Science) περιλαμβάνει παραδείγματα, όπως καινοτομία του ασθενή, αυτενέργεια (activism)-υπεράσπιση του ασθενή, NGOs και Civil Rights Groups. Αυτό οδηγεί σε μια σαφέστερη ταξινόμηση, διαχωρίζοντας τις δραστηριότητες των επιστημόνων και των μη επιστημόνων (βλέπε Outside the Academy – DIY Science Communities). Το κοινό μπορεί επίσης να εμπλακεί στη χάραξη πολιτικών, για παράδειγμα χάραξη προγραμματισμού εργασιών για ερευνητικά συστήματα (βλέπε το European Commission’s Open Science Monitor).

“Η Επιστήμη του Πολίτη και Ανοικτή Επιστήμη μαζί μπορούν να αντιμετωπίσουν μεγάλες προκλήσεις, να ανταποκριθούν στη μείωση της κοινωνικής εμπιστοσύνης στην επιστήμη, να συμβάλλουν στη δημιουργία κοινών αγαθών και κοινών πόρων και να διευκολύνουν τη μεταφορά της γνώσης μεταξύ της επιστήμης και της κοινωνίας, συμβάλλοντας στην τόνωση της καινοτομίας. Εξετάζονται ζητήματα ανοικτότητας (openness), ένταξης και αυτονομίας, εκπαίδευσης και κατάρτισης, χρηματοδότησης, υποδομών και συστήματα ανταμοιβής, σε ό,τι αφορά κρίσιμες προκλήσεις και για τις δύο προσεγγίσεις επιστημονικής δραστηριότητας. Θα μπορούσατε να εξετάσετε από κοινού την Επιστήμη του Πολίτη και την Ανοικτή Επιστήμη, ώστε να ενισχύσετε συνέργειες αξιοποιώντας υφιστάμενες πρωτοβουλίες, ξεκινώντας στοχοθετημένες δράσεις σχετικά με εκπαίδευση και κατάρτιση, καθώς και υποδομές”. Πηγή: Policy Brief on Citizen Science and Open Science by the European Citizen Science Association (ECSA)

Μαθησιακοί στόχοι

  1. Να γίνουν κατανοητές οι διάφορες πτυχές της Επιστήμης του Πολίτη (συνεργατική-collaborative έναντι της τεχνικής DIY-Do it yourself).

  2. Κατανόηση των βασικών εννοιών και απόψεων διαφόρων ενδιαφερομένων μερών της επιστημονικής επικοινωνίας.

  3. Διαχείριση της πνευματικής ιδιοκτησίας στα έργα Επιστήμης του Πολίτη. Ένας οδηγός είναι διαθέσιμος εδώ.

  4. Διαχείριση των δεδομένων Επιστήμης του Πολίτη.

  5. Αναγνώριση των βέλτιστων στρατηγικών για την καθιέρωση σαφούς και συνοπτικής επικοινωνίας των επιστημονικών αρχών.

  6. Ποιοι είναι οι βέλτιστοι τρόποι για τη διάδοση της έρευνάς/εγχειρήματός σου, με ποιον και χρησιμοποιώντας ποια εργαλεία.

###

Βασικά συστατικά

Γνώση

Η European Citizen Science Association (ECSA) συνέταξε έναν οδηγό βέλτιστης πρακτικής για το τι συνιστά καλή Επιστήμη του Πολίτη και δημοσίευσε το 10 principles of Citizen Science. Αυτό το έγγραφο έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Αυτές οι δέκα αρχές προσφέρουν έναν οδηγό βέλτιστης πρακτικής για κάθε πρόγραμμα στα πλαίσια της Επιστήμης του Πολίτη.

Κατά την έναρξη διενέργειας ενός έργου Επιστήμης του Πολίτη, υπάρχουν ορισμένα σημαντικά ζητήματα που χρειάζεται να λαμβάνονται υπόψη: Πώς θα εξασφαλιστεί η εμπλοκή των πολιτών; Πώς θα διασφαλιστεί η ποιότητα δεδομένων; Πώς θα γίνει η διαχείριση δεοντολογικών και νομικών ζητημάτων;

Παρόλο που υπάρχει ακόμη ανοικτή συζήτηση για τον τρόπο αξιολόγησης ορισμένων δραστηριοτήτων της Επιστήμης του Πολίτη, υπάρχουν ήδη μερικά παραδείγματα προγραμμάτων που μπορούν να συμπεριληφθούν ως περιπτώσεις κοινωνικού αντίκτυπου σε εκθέσεις αξιολόγησης μελετών περιπτώσεων εξαγόμενα από το UK Research Excellence Framework.

Δεξιότητες

Ερωτήματα, εμπόδια και συνήθεις εσφαλμένες αντιλήψεις

Μαθησιακά επιτεύγματα

  1. Οι ασκούμενοι θα είναι σε θέση να γνωρίζουν τις διαφορετικές προσεγγίσεις των εγχειρημάτων της Επιστήμης του Πολίτη και το πώς να αντιμετωπίζουν νομικά και δεοντολογικά ζητήματα, ειδικά σε σχέση με τη διαχείριση δεδομένων.
  2. Οι συμμετέχοντες σε προγράμματα κατάρτισης ή σεμινάρια επιμόρφωσης θα μάθουν πώς να εμπλέκουν πολίτες στα δικά τους προγράμματα σε οποιαδήποτε φάση των ερευνητικών δραστηριοτήτων.

Περαιτέρω ανάγνωση