Open-Science-TrainingHandbook_EL

This will be the Greek version of the handbook.

View the Project on GitHub Open-Science-Training-Handbook/Open-Science-TrainingHandbook_EL

9. Πολιτικές για την Ανοικτή Επιστήμη

Τι είναι;

Οι πολιτικές για την Ανοικτή Επιστήμη θα μπορούσαν να οριστούν ως οι στρατηγικές και οι δράσεις που έχουν στόχο την προώθηση των αρχών της Ανοικτής Επιστήμης καθώς και την αναγνώριση των πρακτικών της. Αυτές οι πολιτικές συνήθως καθιερώνονται από ερευνητικούς φορείς, χρηματοδότες έρευνας, κυβερνήσεις ή εκδότες. Αρχικά οι πολιτικές στόχευαν στην ανοικτή διάχυση των αποτελεσμάτων της έρευνας και βασιζόταν στην ιδέα ότι η δημόσια χρηματοδοτούμενη έρευνα πρέπει να είναι διαθέσιμη στο κοινό χωρίς κανένα περιορισμό. Ωστόσο, σήμερα το πεδίο των πολιτικών έχει διευρυνθεί και ενδέχεται να συναντήσουμε εθνικές πολιτικές που υιοθετούν τις πρακτικές της ανοικτής επιστήμης σε ποικίλα σημεία του επιπέδου της έρευνας. Επιπλέον, ενδέχεται να βρούμε ειδικές διατάξεις σε νέους και υφιστάμενους νόμους, κανονισμούς ή οδηγίες.

Σκεπτικό / Προσέγγιση

Εφόσον μια από τις βασικές κινητήριες δυνάμεις της Ανοικτής Επιστήμης είναι οι τρέχουσες πολιτικές που θεσπίζονται από θεσμικά όργανα, χρηματοδότες, κυβερνήσεις και εκδότες, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πώς αυτές επηρεάζουν τους ερευνητές. Εάν σκοπεύετε να σχεδιάσετε μια πολιτική που να στοχεύει στην υιοθέτηση και αναγνώριση των πρακτικών της Ανοιχτής Επιστήμης, είναι σημαντικό να γνωρίζετε τις υπάρχουσες πολιτικές προκειμένου να αποφύγετε τυχόν αλληλοεπικαλύψεις ή ακόμα και αντιφάσεις. Κατά συνέπεια, οι ερευνητές και οι υπεύθυνοι για τη χάραξη πολιτικής πρέπει να γνωρίζουν τις τρέχουσες πολιτικές και να είναι σε θέση να κατανοήσουν τον τρόπο με τον οποίο τους επηρεάζουν.

Μαθησιακοί στόχοι

  1. Ανάλογα με το κοινό σας, οι στόχοι του εκπαιδευτικού προγράμματος θα διαφέρουν. Μπορούμε να κάνουμε μια γενική διάκριση μεταξύ των ερευνητών με την ευρεία έννοια και των υπευθύνων χάραξης πολιτικής σε ένα ίδρυμα ή χρηματοδοτών με την ευρεία έννοια.

  2. Εάν το εκπαιδευτικό σας πρόγραμμα απευθύνεται κυρίως σε ερευνητές, συμπεριλαμβανομένων όλων των “επιπέδων”, τότε ο κύριος στόχος είναι να κάνετε μια επισκόπηση των τρόπων με τους οποίους αυτοί επηρεάζονται από τις πολιτικές της Ανοικτής Επιστήμης.

  3. Εάν το εκπαιδευτικό σας πρόγραμμα απευθύνεται σε υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, μπορείτε να εστιάσετε στο σχεδιασμό και στην εφαρμογή μιας πολιτικής για την υιοθέτηση της Ανοικτής Επιστήμης.

  4. Εάν θέλουμε να προσφέρουμε εκπαίδευση σε χρηματοδότες ή υπευθύνους χάραξης πολιτικής σε ένα ίδρυμα, τότε είναι σημαντικό να παρουσιάσουμε τον τρόπο σχεδιασμού, ανάπτυξης, εφαρμογής και παρακολούθησης μιας πολιτικής.

Βασικά σημεία

Γνώση

Πρέπει να προχωρήσετε στην επισκόπηση κάθε πολιτικής που επηρεάζει το κοινό που πρόκειται να εκπαιδεύσετε. Καταρχήν ελέγξτε όλες τις πολιτικές σε θεσμικό επίπεδο, για παράδειγμα σχετικά με το copyright, την πνευματική ιδιοκτησία, την ανοικτή πρόσβαση, τα ερευνητικά δεδομένα.

Δεύτερον, μπορείτε να προχωρήσετε στην επισκόπηση κάθε εθνικής πολιτικής ή νόμου που ενδέχεται να επηρεάζει τους ερευνητές κατά την εφαρμογή της Ανοικτής Επιστήμης, όπως για παράδειγμα νόμους με διατάξεις ανοικτής πρόσβασης ή διατάγματα που αφορούν τις διδακτορικές διατριβές, προσκλήσεις υποβολής προτάσεων.

Σε εθνικό επίπεδο μπορεί να υπάρχουν ορισμένοι νόμοι ή διατάγματα που ενδεχομένως άμεσα ή έμμεσα επηρεάζουν μια πολιτική ή θέτουν ορισμένες απαιτήσεις. Για παράδειγμα, μπορείτε να προχωρήσετε στην επισκόπηση των εθνικών πολιτικών ανοικτής πρόσβασης στην Ευρώπη, που είναι διαθέσιμες στο OpenAIRE.

Αφού η επιστήμη είναι παγκόσμια, πρέπει να γίνει επισκόπηση της διεθνούς πολιτικής που μπορεί να επηρεάζει το κοινό σας, ιδιαίτερα εκείνη που προέρχεται από διεθνείς χρηματοδότες. Σε Ευρωπαϊκό επίπεδο έχουμε τις πολιτικές από το Η2020 πρόγραμμα πλαίσιο για την έρευνα σχετικά με τη διάχυση των ερευνητικών αποτελεσμάτων, αλλά μπορεί να έχουμε και άλλες πολιτικές που επηρεάζουν άλλες πλευρές του κύκλου της έρευνας.

Εξάλλου σε διεθνές επίπεδο, κάποιοι εκδότες έχουν ξεκινήσει να εφαρμόζουν νέες πολιτικές, κυρίως σχετικά με τη δημοσίευση των ερευνητικών αποτελεσμάτων κατά την υποβολή μιας δημοσίευσης.

Εάν το κοινό που εκπαιδεύετε είναι πρόθυμο να αναπτύξει έναν οδικό χάρτη ή μια ατζέντα για την εφαρμογή μιας εθνικής πολιτικής Ανοιχτής Επιστήμης, προτείνεται να αποτελέσει σημείο αναφοράς ό,τι έχει γίνει σε άλλα μέρη. Ως σημείο εκκίνησης, η Πρόσκληση για Δράση του Άμστερνταμ του 2016 θα μπορούσε να δείξει ορισμένα από τα ζητήματα που πρέπει να ληφθούν υπόψη και εκείνους στους οποίους απευθύνεται. Τα παραδείγματα της \ ([Ολλανδίας] (https://www.openscience.nl/) ), \ ([της Πορτογαλίας] (http://www.ciencia-aberta.pt) ), ή (([της Φινλανδίας] (https://openscience.fi/)) μπορούν να βοηθήσουν στον σχεδιασμό των εθνικών πολιτικών, να περιγραφούν ορισμένες ενέργειες και να βρεθούν τρόποι μέτρησης της εφαρμογής τους.

Δεξιότητες

Οι εκπαιδευόμενοι θα πρέπει να αναγνωρίζουν τα κύρια χαρακτηριστικά κάθε πολιτικής: σε ποιους απευθύνεται, ποιες είναι οι απαιτήσεις, πώς αλληλεπικαλύπτονται.

Μπορείτε να παρουσιάσετε πώς οι ερευνητές μπορούν να εκπληρώσουν τις διάφορες πολιτικές: που είναι οι υπηρεσίες, ποια είναι τα εργαλεία που μπορεί να παρέχει το ίδρυμα και επίσης που μπορούν να βρουν εναλλακτικές λύσεις. Για παράδειγμα, ένα ίδρυμα ενδέχεται να μην παρέχει υποδομή για την κατάθεση και τη δημοσίευση δεδομένων έρευνας, αλλά να προτείνονται εξωτερικές λύσεις που πληρούν τις απαιτήσεις αυτής της πολιτικής. Είναι εξάλλου χρήσιμο να συγκρίνετε αυτές τις λύσεις με άλλες εξωτερικές επιλογές χωρίς τα επιθυμητά χαρακτηριστικά.

Κατά το σχεδιασμό μιας πολιτικής Ανοικτής Επιστήμης, οι εκπαιδευόμενοι πρέπει να είναι σε θέση να καθορίζουν τους κύριους σκοπούς μιας τέτοιας πολιτικής και να αποσαφηνίζουν τους στόχους ή τις αλλαγές που επιδιώκουν. Αφού αυτά καθοριστούν, πρέπει να είναι σε θέση να εντοπίζουν βασικούς δείκτες απόδοσης για να μετρούν κατά πόσο η πολιτική έχει πετύχει τους στόχους της και να είναι σε θέση να αναθεωρήσουν και να επικαιροποιήσουν την πολιτική, εάν οι στόχοι δεν επιτευχθούν.

Ερωτήσεις, εμπόδια και συχνές παρερμηνείες

Το κύριο ερώτημα των ερευνητών στα εκπαιδευτικά προγράμματα για τις πολιτικές, αφορά τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να εκπληρώνουν τις απαιτήσεις χωρίς να χάνουν την ελευθερία τους, διατηρώντας για παράδειγμα τη δυνατότητα να αποφασίζουν πού να δημοσιεύουν. Εσείς ως εκπαιδευτής, μπορείτε να περιγράψετε όλες τις διαθέσιμες επιλογές που έχουν οι ερευνητές, αφού γενικά οι πολιτικές της Ανοικτής Επιστήμης παρέχουν μια σειρά από επιλογές.

Ένα άλλο ερώτημα που τίθεται συχνά είναι τι συμβαίνει όταν οι ερευνητές δεν πληρούν τις απαιτήσεις. Σ’ αυτήν την περίπτωση μπορείτε να δώσετε παραδείγματα έργων που παρακολουθούνται από τους χρηματοδότες ή προειδοποιήσεις που έλαβαν ερευνητές.

Μια συχνή παρανόηση σχετικά με την πολιτική για τα ερευνητικά δεδομένα, είναι ότι οι ερευνητές πρέπει να μοιράζονται όλα τα δεδομένα ως ανοιχτά. Για να την αποφύγετε, θα χρειαστεί να επισημάνετε διάφορα αποσπάσματα στο κείμενο μιας πολιτικής, με επεξηγήσεις σχετικά με το ποια δεδομένα επηρεάζονται από την πολιτική αυτή και πότε αυτά πρέπει να γίνονται διαθέσιμα σε όλους. Μπορούμε επίσης να τονίσουμε όλες τις επιλογές εξαίρεσης (opt-out) που περιλαμβάνουν οι πολιτικές. Μια καλή πηγή για την αποσαφήνιση αυτών των ζητημάτων μπορεί να είναι μια γραφική αναπαράσταση όπως αυτή που είναι διαθέσιμη από το Horizon 2020.

Κατά τον σχεδιασμό μιας πολιτικής είναι σημαντικό να γνωρίζει κανείς τι σκοπεύει να πετύχει ή να λύσει. Μερικές φορές, οι πολιτικές δημιουργούνται μέσα από άλλες πρωτοβουλίες, χωρίς να έχει προηγηθεί απαραίτητα η σκέψη ότι υπάρχει ανάγκη για μια νέα πολιτική ή κατά πόσο αυτή η νέα πολιτική θα έχει αλληλοεπικάλυψη με τις ήδη υπάρχουσες. Η κύρια πρόκληση κατά τη δημιουργία μιας πολιτικής είναι η ευθυγράμμισή της με άλλες πρωτοβουλίες και η αποφυγή αντιφάσεων με τους νόμους και τους κανονισμούς.

Μαθησιακοί Στόχοι

  1. Οι εκπαιδευόμενοι θα είναι σε θέση να αναγνωρίσουν τις απαιτήσεις κάθε πολιτικής που μπορεί να τους επηρεάζει όταν εφαρμόζουν την Ανοικτή Επιστήμη.
  2. Θα μπορούν να διακρίνουν μεταξύ των γενικών πολιτικών όπως το copyright ή η προστασία των δεδομένων και των συγκεκριμένων πολιτικών που σχετίζονται με την Ανοικτή Επιστήμη, όπως π.χ. για τον τρόπο διάδοσης των αποτελεσμάτων της έρευνας.
  3. Θα είναι σε θέση να περιγράψουν τα βήματα για την εκπλήρωση μιας συγκεκριμένης πολιτικής.
  4. Οι εκπαιδευόμενοι που συμμετέχουν σε ένα πρόγραμμα επειδή έχουν στόχο τη χάραξη πολιτικής, θα είναι σε θέση να σχεδιάσουν μια πολιτική Ανοιχτής Επιστήμης, καθορίζοντας τους στόχους και τους δείκτες για τη μέτρηση της εφαρμογής της.

Περαιτέρω Διάβασμα